zondag 4 januari 2009

Romantisch

Een vraag die me meer en meer begint te kriebelen dan de op en neer deinende staart van mijn kat is de volgende: hoe gebruiken mensen het woord 'romantisch', of wat bedoelen ze (impliciet) als ze dit woord gebruiken?

Het is me opgevallen dat mensen een andere betekenis aan het woord lijken toe te kennen dan dat ik doe, vandaar mijn interesse: wat bedoelen mensen wanneer ze zeggen dat iets romantisch is?
Ik ben vertrouwd met de stroming, de Romantiek, maar zelfs met een vage invulling van wat in die stroming de idealen zijn, wordt algauw duidelijk dat er niet meer hetzelfde met 'romantisch' bedoeld wordt - het is geen (directe) referentie naar de stroming.
Toch staat het er, denk ik, niet volkomen van los. Neem nu dat ik mijn invulling vereng, neem nu dat ik maar een onderdeel van de Romantiek neem: de grote aandacht voor het emotionele, in eender welke vorm (denk maar aan de Sehnsucht).
Is dat wat mensen heden ten dage bedoelen met romantisch? Het komt al dichter, maar lijkt toch niet helemaal correct. Romantisch is niet een woord dat als synoniem voor emotioneel, emotievol, of 'primair aandacht hebbende voor het emotionele' gebruikt wordt.
Het woordgebruik lijkt te slaan op positieve emoties, maar het gaat zelfs verder dan dat, het lijkt alsof het bijna om amoureuze emoties gaat. En hier moet ik voorzichtig zijn, want ik voel dat ik een stap te ver zou kunnen gaan, en bijgevolg een misinterpretatie maken.
Zoals ik het zie, wordt 'romantisch' gebruikt als: 'wat betrekking heeft op de positieve emoties die we voor iemand - meestal van het andere geslacht - hebben.'
Om een klassieker te nemen (ik zie dus echt niet wat daar 'romantisch' aan is, maar soit): een romantisch etentje bij kaarslicht. Dat is typisch iets dat mensen zeggen romantisch te zijn wanneer het plaatsvindt tussen twee geliefden (of iets soortgelijks). Het etentje zouden ze, denk ik, niet romantisch noemen moest er maar één iemand zitten, of moest het een etentje met je ouders zijn. Ik vraag me af of ze zelfs zouden zeggen dat het romantisch is, als er een derde persoon bij was.
Nog zo een klassieker is samenzijn onder het maanlicht. Deze kan ik al beter vatten (want het maanlicht roept écht positieve gevoelens bij mij op). Wanneer een groepje vrienden in het park, onder het maanlicht, samen is en samen een joint rookt, bier drinkt en grappen maakt, dan noemen we dat - denk ik - niet romantisch. Nochtans, wat is het verschil?
Ik ben van mening dat, in het hedendaagse taalgebruik, het te maken heeft met de combinatie van een positief gevoel over een bepaald iets (een tafereel, een plaats, een hemellichaam, …) met het gevoel van liefde dat je voor iemand anders voelt, op een moment van samenzijn. En, evident, dat positieve gevoel, voelen beide geliefden. Als een van de twee de maan maar een lelijk stuk licht reflecterend steen vindt, niet mooier dan een nachtlampje, dan denk ik dat we niet zouden zeggen dat het romantisch is.
Voel je vrij te zeggen dat ik in mijn interpretatie omtrent het gebruik van 'romantisch' fout zit, maar zeg dan wel waarom, want ik ben waarlijk nieuwsgierig naar de betekenis die men er tegenwoordig aan geeft.





Als een soort voetnoot wil ik ook nog het volgende opmerken: in mijn bespiegeling ben ik van een evidentie uitgegaan die misschien niet voor iedereen evident is. Ik ben de mening toebedeeld dat woorden geen betekenis hebben, maar een gebruik. Een stoel is wat wij een stoel noemen, maar dat is geen stoel. We geven zaken in de wereld en groepen van zaken in de wereld betekenis, maar die betekenis is niet eigen aan die zaken. Laat me verduidelijken: ik ben niet Bojan, ik heet Bojan, of men noemt mij Bojan. Het woord 'Bojan' wordt gebruikt om naar mij te refereren, maar het had evengoed anders kunnen zijn (men had ook 'Mieralunar' kunnen zeggen, zoals sommigen doen).
Concepten en betekenissen hangen niet daar ergens rond te zweven, we leggen hen op en kennen die toe aan de wereld.

Geen opmerkingen: