donderdag 28 december 2023

(On)draaglijkheid van het zelf

 'Mijn leven, mijn probleem!'

Ja, maar…

Hoe het met je gaat is ook 'het probleem' van anderen. Of beter: anderen dragen ook verantwoordelijkheid over jouw wel en wee.

Nee, ze gaan niet al je problemen oplossen. Ook ben je niet vrijgesteld van je leven omdat het slecht met je gaat. Maar je staat er niet alleen voor.

Nu goed, ik begrijp het wel, dat gevoel vrijgesteld te willen - te 'moeten' - zijn van alle verantwoordelijkheid. Het is de ondraaglijkheid van het zelf in een wereld waarin iedereen zijn eigen project is, waarin iedereen ten volle verantwoordelijk wordt geacht voor zijn eigen slagen of falen, voor zijn eigen goed-voelen of malaise.

Ik begrijp de verleiding van uitspraken als: ''Het is allemaal de schuld van anderen!' of 'Ik ben ziek dus kan er niet aan doen!'

Je zou voor minder! Al die verantwoordelijkheid is verpletterend. En het is ook gewoon onwaar. We zijn niet gebouwd om het gewicht van onze eigen wereld te moeten dragen. We zijn sociale dieren.

Heel vaak kan je niet anders dan steunen op anderen. En ik zou zelfs argumenteren dat het ook zo hoort. Als sociale dieren voelen we ons het beste wanneer we verbonden zijn met elkaar, met anderen.

En we krijgen ook gewoonweg meer gedaan samen! Samenwerking is één van de redenen van ons succes als soort. We bouwen op elkaar, met elkaar.

'Mijn leven, mijn verantwoordelijkheid!'

Ik roep het over de daken, zeker al tien jaar, hoewel misschien niet in die exacte woorden. En ik zat fout. Deels toch…

Wat ik niet zag was dat dat ook samenwerking imliceert. Kwetsbaarheid. Steunen op elkaar.
Want ja, als ik verantwoordelijkheid wil nemen voor mijn leven, als ik volwassen wil zijn, dan dien ik te erkennen dat ik anderen nodig heb. Want dat is ook gewoon zo…

Ja, ik heb jou nodig om te bereiken wat ik wil, om me recht te helpen wanneer ik val. Maar ik heb jou nog veel meer nodig *als ander*, als unieke persoon waarmee ik verbonden ben, om wiens wel en wee ik veel meer geef dan om dat van mezelf.

Ja, aan jezelf denken is goed, mooi en dik oké. Maar het is onvolledig.

Echter, ik zou nog verder gaan in mijn betoog: mijn problemen - mijn sh*t - zijn ook de problemen van anderen. Het is ook hun verantwoordelijkheid.

Niet omdat ik de last gewoon op anderen afschuif, maar omdat zij op hun beurt om me geven, en misschien zelfs van me houden.

Het is mijn standpunt dat je verantwoordelijkheid zo ver reikt als de mate waarin je geeft om iemand. Ik ben verantwoordelijk voor het welzijn van anderen, *omdat* ik om hen geef.

Uiteraard, het is en blijft hun leven. Ultiem is het aan hen. Maar ik draag ook een deeltje van de last, omdat ik om hen geef.
En omgekeerd: hoewel het mijn leven blijft, is het een gedeelde last.

Dus laten we onthouden dat de mens een sociaal dier is, en elkaar steunen! <3