Actieve verontwaardiging

Iedereen is wel vertrouwd met verontwaardiging: het gevoel dat iets niet eerlijk is, dat het zo niet zou mogen zijn, dat het niet had mogen gebeuren.

Verontwaardiging en het gevoel van onrechtvaardigheid kunnen een krachtige motivator zijn om verandering te brengen in je eigen leven en dat van de mensen om je heen.

Iets eigenaardigs dat me echter opvalt is dat verontwaardiging vaak samengaat met een zekere apathie, met verslagenheid en hulpeloosheid. We ervaren dat iets oneerlijk is, maar we laten na er naar te handelen. We blijven gewoon zitten.

Het is mijn overtuiging dat ervaren dat iets oneerlijk is net de aanzet is om in actie te schieten en de situatie te transformeren naar een betere. 

Ik zeg soms tegen mezelf: als er geen onrechtvaardigheid was in de wereld, zouden we ook het gevoel van rechtvaardigheid niet kennen. Die morele emotie is net ons instrument om een beetje grip te krijgen op de oneerlijkheid van de menselijke conditie.

Echter, ik ben zelf verontwaardigd te zien dat zo veel mensen, mezelf incluis, apathisch blijven bij hun terechte gevoelens van onrechtvaardigheid. Vandaar dat ik deze tekst schrijf. Dit is mijn eerste aanzet om in actie te treden!

Het gevaar van deze apathie is dat het onze wereld betekenislozer en negatiever maakt dan strikt noodzakelijk is. We worden de defaitist waar ik in de vorige keer over sprak. Zulke morele emoties ervaren en niets doen transformeert ons in misantropen en nihilisten. Het verduistert ons wereld- mens- en zelfbeeld tot we wegzinken in zelfmedelijden en melancholie. We verliezen in feite onze hoop en ondernemen niets meer.

Niet dat eenmalig niets doen direct tot zulke dramatische gevolgen leidt. Dat is slechts de extreemste mogelijkheid. Een milder gevolg is de gedachte dat iemand anders er maar wat aan moet doen. Het doet ons en onze omgeving toch geen goed.

Nee, het lijkt me zinvol te luisteren naar ons gevoel van onrechtvaardigheid en te kijken wat we er mee kunnen doen, nu, met hoe onze situatie nu is en wie we nu zijn. En het zeker niet uit te stellen naar later. 

Twijfels over onze eigen nietigheid en machteloosheid mogen niet de overhand krijgen! Het is ten slotte eindeloos veel beter geprobeerd te hebben en gefaald, dan nooit zelfs maar de kracht te vinden een poging te ondernemen. 

Trouwens: als je faalt zie je van daar wel wat je verder doet. Er is altijd wel iets dat je kan doen. :)