woensdag 2 december 2015

Seneca; over lezen en levensfilosofie

Net als Schopenhauer hanteert Seneca (in zijn Brieven) de voedselmetafoor, wanneer hij het heeft over wat te lezen en hoe het te verwerken (‘verteren’). Beiden zijn van mening dat je goed moet kiezen wat je leest, net zoals je goed moet kiezen wat je eet.
Seneca (en vermoedelijk Schopenhauer ook) raadt aan te kiezen voor klassiekers, of ten minste auteurs van wie hun waarde gebleken is.

Die opvatting is me te conservatief. Ik vind het geen slecht idee goed te overwegen wat je leest, maar ervaring leert me dat goede lectuur zeker geen canon hoeft te zijn en zelfs niet eens altijd kwalitatief hoogstaand. Zo lang het je gedachten (of zelfs emoties) maar in beweging zet, is het goed.

Een waardevol punt dat Seneca maakt is dat je wel de tijd moet nemen om je lectuur te ‘verteren’ en dus niet te veel of te diverse dingen door elkaar lezen. Neem de tijd om wat je leest op een zinvolle manier te laten bezinken.

Eveneens een goede tip die hij geeft is dagelijks slechts één zin, gedachte of concept te nemen uit je lectuur en die de hele dag te laten bijblijven. Hou één iets vast dat past bij de omstandigheden van die dag (hetzij externe obstakels, hetzij je psychologische toestand) en laat het zijn werking hebben.
Dit is een praktijk die werkt om tot inzichten te komen. Ik heb ze zelf verschillende malen toegepast, hoewel ik soms twee en uitzonderlijk drie gedachten nam. Drie is al veel…

Interessant, voor mij, is dat deze methode aangepast kan worden naar een levensfilosofische oefening van de geest, een Askesis bedoelt om mentaal evenwicht en welbevinden op een dagelijkse basis te versterken. 
Ik zou telkens één gedachte kunnen kiezen uit mijn filosofie (het Pentapharmacon bij uitstek) die past bij de uitdagingen van die dag, één gedachte die ik als een kompas bij me draag om me een route te navigeren doorheen de woelige wateren van het leven.

Ik zie mijn eigen filosofie namelijk als een kaart. Maar in het midden van de storm is een kaart niet zo handig als navigatiemiddel, aangezien zij te veel informatie bevat – vaak ook informatie die niet relevant is op dat moment. Daarom lijkt het me zinnig één leidende gedachte te kiezen en die als richtsnoer te volgen.

1 opmerking:

Anoniem zei

Het probleem met een 'kaart' is dat het niet in je zit, maar buiten je staat. Het waait zo uit je handen, het wordt nat, enz. Daarbij kan een kaart verouderd raken en niet van toepassing zijn.

Het voordeel van een kaart is wél dat je alles vanuit een groter geheel kan bezien.
Het bevat veel informatie, maar de grote lijnen zijn zichtbaarder dan de kleinderen. Namen van steden in het groot, straatnamen in het klein.

Net zoals een kaart bevat je "onderbewustzijn" ofwel "intuïtie" veel informatie. Voor onze ratio mag het dan wel een grote soep wezen, toch bij wonder komt het aangerept met creatieve oplossingen en invallen. En/of zegt je buikgevoel welke richting je uitmoet, zonder te weten waarom.

Wij zijn net zoals een spons. We nemen enorm veel informatie op waarvan we zelfs het grootste deel niet beseffen. De spons groeit en krimpt. Het neemt info op en vergeet. Al wat relevant is wordt bijgehouden. Al wat niet goed voor ons is of teveel, wordt vergeten. Het is wel waar dat we onze spons liefst niet in een vervuilde vijver of het riool gooien. Maar het zou wel zonde zijn als onze spons veel geslurp zoals die lekker warme papperige kom kippensoep heeft moeten missen. ;) Eens wat anders dan dat dieet op water en onzichtbaar brood dat door velen voor je was opgeslurpt en uitgespuwd.

Trouwens, als je je filosofie ten volle wilt verinwendigen: gebruik dan je spons. Ervaar het. Voel het. Gebruik je intuïtie. Wees een kat die uit de boom valt, maar op z'n pootjes komt door wat er vanbinnen in zit. Of het nu om een storm gaat of plots vallen/springen/mistrappen uit een boom. Die kat gaat ook niet even op een kaart kijken of nadenken over hoe die gaat vallen van punt a naar punt b.
Draai de rollen eens om. I.p.v. de kat uit de boom te kijken, de val zelf eens omarmen. Je filosofie wordt dan een interne kaart en al wat je nodig hebt komt dan vanzelf. Je doet het gewoon automatisch. Het wordt 'ge-upgrade' van tijd tot tijd en je gaat met de stroom van het leven mee. Wie niet meegaat raakt uitgeput en verdrinkt uiteindelijk.

Veel succes nog. ;)