Vier remedies tegen angst

Het is zo lang stil geweest.

Het is echt veel te stil geweest. En dat terwijl ik zoveel interessante zaken geschreven en gedacht heb: over rechten, over leven versus overleven, over seks. 

Die dingen komen er gauw aan, ik beloof het! Maar vandaag heb ik me al denkend door angst heen geslagen – ze noemen dat wel eens moed. 

Ik hoop dat jullie ook wat zijn met de remedies die ik vond. Mij hielpen ze alvast goed. :) 

Hartelijke groeten, 

Mieralunar

 --- 

Angst is sowieso gevaarlijk wanneer we ons er blind aan overgeven of wanneer we systematisch wegvluchten van de gedachten die ons bang maken, of ze ons nu terecht of onterecht beklemmen.

Angst is een strop. Ofwel verhangen we onszelf, ofwel perken we keer op keer onze vrijheid in. Het touw verkort, we raken vast te zitten. 

Hoe overwin je angst? Niet. Ik denk eerder dat ze getemd moet worden, waarmee ik bedoel dat ze grenzen moet krijgen. 

Kom het onder ogen. Besef ten volle wat het is waar je bang voor bent. Probeer eventueel de redenen waarom iets je angst inboezemt na te gaan. Ga er in mee zonder je te laten meeslepen. Denk na over je angst. Angst heeft altijd een doel: het wil iets vermijden, ergens van weg komen. Soms is dit doel niet zo duidelijk, bijvoorbeeld wanneer we een vaag gevoel van spanning en zenuwachtigheid ervaren. Maar net op die momenten is het heel nuttig de precieze oorzaak te achterhalen. Vaak lucht dit al enorm op. 

Eenmaal je de bron van angst achterhaalt hebt en dus ontdekt hebt wat je absoluut wil vermijden, kan je gaan meedenken met je vrees. Je kan op zoek gaan naar manieren om hetgeen je vreest effectief te voorkomen. Wederom, zonder er direct aan toe te geven. Ik geef een voorbeeld. 

Stel dat je heel erg bang bent om voor een groep te praten. Dan kan je overwegen de presentatie van morgen achterwege te laten, niet uit bed te komen, je ziek te melden. Het is een optie. Maar tegelijk kan je nadenken over wat de prijs van die optie is. 

Misschien gaat een ander lopen met de kans die je gemist hebt, misschien daal je in de achting van anderen. Je daalt al zeker in je eigen achting, want je beseft op dat moment: ik durf geen presentaties geven. Je mist het goede gevoel dat een mens onmiskenbaar ervaart wanneer hij moedig geweest is, dat wil zeggen: wanneer hij ondanks zijn angst toch gedaan heeft wat hij denkt dat goed is. Misschien komt er spijt. 

Welnu. Weeg dit soort gedachten af tegen je angst. Is je angst het écht waard? Is het nu zó erg? Dat kan natuurlijk… 

In lijn met wat ik net beschreef zijn er enkele kleine trucjes die angst kunnen verzachten. Die het je dus makkelijker maken er niet op in te gaan en ons moed kunnen inpompen. 

Zo is het nuttig onze angst om te zetten in woorden. Woorden geven structuur en houvast. De kracht van angst zit hem vaak in bedreigende onzekerheid. Daarom helpen woorden: ze geven vaste vorm. Meer houvast, meer controle over de situatie. Je weet beter waar je aan toe bent.

Eveneens is het gebruik van de rede om die reden zo nuttig. Begrijpen wat exact je angst inhoudt, wat haar oorzaken zijn en wat de gevolgen zijn wanneer ze uitkomt, geeft een zekere geruststelling. 

Een derde kalmeermiddel is het uitspreken van je angst. Vertel iemand die je vertrouwt over je zorgen. Dit geeft je direct het gevoel niet alleen te zijn, iets wat psychologisch als geruststellend werkt. Het is steun. Mensen zijn groepsdieren en putten rust en geborgenheid uit de zorg en aanwezigheid van anderen. 

Een laatste optie is ondanks de angst, toch doen waar je bang voor bent en je er niet door laten leiden. Dit vergt natuurlijk het meeste wilskracht, maar het loont goed: angst weg, opluchting, opgewektheid, trots, zelfvertrouwen. 

Angst gedijt bij onzekerheid, eenzaamheid en ten slotte besluiteloosheid. Grotere zekerheid of controle, gezelschap en krachtdadigheid zijn haar remedies.

Filosofische muziek?

Ik ben van opleiding een filosoof. Dat zorgt ervoor dat ik nogal veel de nadruk leg op 'theorie'. Echter, goed leven gaat net over een 'doen', een doorvoelde en doorleefde praktijk die rechtstreeks betrekking heeft op het dagelijkse leven.

Zo-ook mijn filosofie-als-manier-van-leven, het pentapharmacon. Hoewel de woorden belangrijk zijn, gaat het eigenlijk over een goede manier van omgaan met wat me overkomt in mijn leven.

Ik plan in de toekomst meer tastbare, praktische levenswijsheid aan te bieden. En als voorproefje daarvan laat ik je even luisteren naar het volgende liedje:

http://www.youtube.com/watch?v=2m94FDVwW_w

Naast de naar mijn mening in vervoering brengende rif, bevat de tekst een boodschap die sterk in lijn is met mijn filosofie. Bekijk de tekst eens op je gemak en hou mijn 'vrees niet te falen' in je achterhoofd.

Mits de tijd me dat toelaat zal ik zelf een analyse geven van dit liedje in het kader van mijn filosofie, maar tot dan: veel luisterplezier en nog een prettige dag. :)

De zin: geluk en vrijheid

Met enige vertraging presenteer ik het doel van mijn filosofie: geluk. Eigenlijk gaat deze tekst ook, met een zwaar woord, over de 'zin' van mijn leven.
Terwijl het vorige zondag ging over hoe ik ertoe gekomen ben te filosoferen hierover, en terwijl de rest van deze blog gaat over wat nu eigenlijk te doen om een gelukkig leven te leiden, gaat deze tekst over het doel zelf. Over geluk en vrijheid.

Ik hoop dat ik je kan helpen of een plezier doen met deze toegankelijke tekst.

Herfstgroetjes,

Mieralunar

---

Wie een tekst voor zich heeft doet er goed aan te weten waar deze naartoe gaat, wat het voor ogen gestelde doel is. De meeste teksten van enige kwaliteit bevatten eigenlijk maar een handvol gedachten, de doelstellingen waar dan een hele verhaaldraad rond geweven wordt. Zo ook met mijn recente werk. Omdat je niet geheel onterecht de indruk kan krijgen dat ik tot nu toe losse en nauwelijks met elkaar verwante uitspraken geponeerd heb, wil ik graag eens duidelijk maken waar het mij eigenlijk om te doen is, wat mijn doelstelling is. En dat is niets meer dan het bereiken van geluk en vrijheid. Geluk en vrijheid, twee onlosmakelijk verbonden termen.

Het is zowel doodsimpel als toch niet evident om in basis te vatten wat ik bedoel, omdat het heel goed mogelijk is dat je een beetje van opvatting verschilt over zowel geluk als over vrijheid. Wanneer ik klaar ben met deze schets, zou het heel goed kunnen zijn dat je zegt: ‘dat is allemaal goed en wel, maar voor mij zijn geluk en vrijheid toch iets anders’.

Voor mijn part behoud je je opvattingen over wat geluk en vrijheid zijn. Ik denk dat het goed is zelf je ideeën te vormen. Maar deze tekst presenteert alvast het doel van mijn filosofie. Idealiter is die filosofie een kaart die je kan gebruiken om de weg te vinden naar de toestand die ik geluk noem; die losse fragmenten waarvan sprake zijn eerder een soort richtingsaanwijzers, bordjes – suggesties voor een goede richting of een mooie wandelroute.

Maar goed, waar te beginnen? Om te kunnen vatten wat geluk is moeten we weten wat we zelf zijn, moet jij weten wat je zelf bent. 

Mijn uitgangspunt is dan ook dat mensen voldoende goed werkende eenheden in functie van één doel zijn. Dat is het bondigst gezegd wat we volgens mij zijn. Te bondig, te abstract en zeer zeker niet toegankelijk voor de lezer.
Misschien helpt dit. We zouden een mens kunnen zien als een voetbalploeg en het leven als een speelveld. Er zijn meerdere spelers. Zij hebben elk hun functie. De ene is spits, de ander middenvelder of keeper. Toch zijn zij een eenheid want ze vormen een team. Net zo hebben ze één doel: winnen. Het zijn vaardige spelers en wanneer zij elk hun functie vervullen en samenwerken, zijn zij het beste in staat te scoren. Natuurlijk, zelfs het beste team faalt wel eens.

Nu is het van belang te begrijpen dat ik het vooral over de menselijke geest heb met al zijn ervaringen, gedachten en verlangens. Niemand twijfelt er aan dat hij of zij lijfelijk 'uit één stuk' is. Zo-ook de geest. Net zoals een lichaam armen en benen, een lever en een hart heeft, zo heeft ook onze interne wereld woede en verdriet, rede en lust. Dat zijn de zaken die ons drijven, die ons laten handelen, maken dat we doen. Zo kunnen we bijvoorbeeld handelen omdat we kwaad zijn, omdat we ons seksueel aangetrokken voelen of omdat we een reden of motief hebben. 

Die verschillende mentale drijfveren op basis waarvan we handelen, zijn deel van het geheel. Het zijn de verschillende spelers van Team Geest. Mensen zeggen vaak dat ze tegenstrijdige gevoelens hebben, of dat het rede versus emotie is. Alleen, dat klopt niet. Aan de oppervlakte kunnen die elkaar inderdaad tegenwerken, maar aangezien onze geest één en slechts één uiteindelijk doel heeft, zijn zij eigenlijk teamgenoten. Ze staan aan dezelfde kant. Daarom dat ik ook 'voldoende goed werkende eenheid' zeg: onze geest werkt in functie van één doel, en doet dat voldoende goed – het is dus niet nodig voor de keeper om de taak van de spits over te nemen. Elk heeft zijn plaats op het veld.

Wat ik versta onder vrijheid, is dat de drijfveren die ons handelen bepalen in harmonie met elkaar zijn, samenwerken in plaats van tegenwerken. Als één van hen actief is, is het dat het nodig is in die situatie. Zoals het cliché zegt: verdring niets. De vrije mens handelt op zo'n manier dat alle op dat moment actieve drijfveren het er mee eens zijn en er dus geen spanning is. Vrij zijn is letterlijk het volgen en zijn wie je bent. Laten komen wat komen zal en zijn wat gekomen is. We zijn voldoende goed gebouwd om te leven! 

Geluk wordt bereikt door vrij te zijn. Niet zomaar echter. Het voetbalteam heeft namelijk ook een arts en een coach. Wanneer er een ongeval gebeurt met één van de spelers wordt de wedstrijd stilgelegd, de gewonde onderzocht en vervolgens verzorgd door die arts. 

Welnu, onze geest heeft ook zo'n 'dokter' die in werking treedt als er iets mis loopt. Eveneens de coach, die om een time-out vraagt, kan het spel stilleggen, bijvoorbeeld wanneer het team niet goed op elkaar inspeelt of een speler steeds dezelfde fouten maakt. Dan gaat deze de strategie bespreken opdat het team weer ingespeeld kan raken en die speler niet meer hetzelfde geknoei zal vertonen. 

Droger gesteld: wanneer het volgen van onze drijfveren problemen of intern conflict veroorzaakt, leggen we onszelf even lam, sluiten we ons af voor de buitenwereld en zijn we in onszelf gekeerd. Dat zijn die momenten waarop we bij uitstek zelfbewust zijn, dit is de introspectie. Wat we dan doen is zelfonderzoek, kijken hoe de dingen nu zitten en terugdenken aan herinneringen van gelijkaardige situaties in een poging daar iets uit te leren zodat we het in de toekomst niet meer opnieuw mis gaan doen, of op zijn minst toch beter. Zelfverbetering, zo noem ik het graag. Wij doen aan autogenesis, met een moeilijk woord.

Nog een beeld dat kan helpen is dat van de automechanieker. Wanneer we vlot en probleemloos rijden, kijken we niet in de motorkap. Maar wanneer er iets aan de auto schort – hij maakt geluiden, schokt, heeft een klapband, enzovoort – dan gaan we de wagen stilleggen en de mechanieker er naar laten kijken of eventueel zelf de geklapte band vervangen. 

Ook die zelfverbetering is één onzer drijfveren die we moeten laten zijn en die deel van het geheel is, deel van onze geest. Houd in rekening: zonder autobestuurders geen automechaniekers en je kan je wagen niet herstellen terwíjl je aan het rijden bent. Onze drijfveren leiden ons leven, maar we kunnen ons leven niet leiden wanneer we in onszelf gekeerd aan het sleutelen zijn. 

Geluk is die toestand waarin we onze innerlijke wereld vrij volgen zonder dat er aan de auto gesleuteld moet worden. Dit komt eigenlijk neer op een vlot, goed en geslaagd leven waarin we op een ongedwongen manier maximaal gebruik maken van onze kansen en mogelijkheden.