Twee zaken die mijn existentiële angst enorm kunnen doen toenemen zijn onzekerheid (het onbekende) en machteloosheid (gebrek aan controle). Ze staan in wisselwerking.
De befaamde angst voor het onbekende ligt hem niet zo zeer in dat onbekende zelf, maar veeleer in het feit dat ik de leegte, de onzekerheid bewust of onbewust ga opvullen met mijn ergste nachtmerries, dat wil zeggen: met de vreselijkste zaken die ik meemaakte. Omdat ik onzeker ben over de toekomst, vrees ik dat er een ramp gaat gebeuren. Het is die verwachting die onzekerheid zo beangstigend kan maken.
De afwezigheid van controle speelt hierin mee: ik kan niet weten of ik controle zal hebben over het onbekende, ik heb er (nog) geen enkele grip op. Wetende uit ervaring echter dat situaties waarin ik geen controle heb danig kunnen mislopen, maakt dit me al snel bang. Want ik heb geen idee of ik controle zal hebben. Het onbekende kan dus een gevoel van machteloosheid (geen controle) aanspreken.
Ook het gebrek aan controle is angstaanjagend, het gevoel hebben dat er vanalles gebeurt of gaat gebeuren waar ik geen grip op heb. Wanneer ik me machteloos voel, vrees ik dat bepaalde doemscenario’s zich zullen voordoen en dat ik niet de kracht zal hebben om me hier adequaat tegen te verweren.
Als ik dan ook nog eens onzeker ben over wat er allemaal komen gaat, kan de angst torenhoog worden. Onzekerheid en het onbekende spelen heel sterk in op dit gevoel van gebrek aan controle.
Afhankelijkheid is een factor die heel vaak sterk bijdraagt aan mijn gevoel van machteloosheid. Afhankelijkheid van anderen, van externe situaties of van de eigen prestaties.
Het gevoel van machteloosheid is sterker wanneer ik afhankelijk ben van onzekere en onvoorspelbare factoren. Onzekerheid is dan ook een vorm van machteloosheid.
Interessant is trouwens dat kennis een vorm van controle geeft: weten dat bepaalde zaken zich wel en andere zich niet zullen voordoen kan een geruststelling zijn, zeker als het gevreesde doemscenario niet aan de orde is. Dit is volgens mij trouwens één van de grote meerwaarden van rituelen, die toch een grote mate van voorspelbaarheid in zich meedragen.
Met gebrek aan controle en zekerheid in gedachten heb ik enkele persoonlijke strategieën bedacht om om te gaan met existentiële angst. Meer daarover de volgende keer!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten