Er is helemaal niks mis mee om uit eigenbelang te handelen, om je hachje te redden en te zorgen dat alles in je omgeving min of meer op de rails loopt. En het lijkt mij dat je maar dom zou zijn om een situatie die je in je voordeel kan omzetten te laten vallen.
Maar er heerst een sfeer die een dergelijke houding als 'vies' bestempelt, en die er van uit gaat dat voor jezelf zorgen de diametrale tegenpool van altruïstisch handelen zou zijn. Alsof alles wat je voor jezelf doet, per definitie niet goed is voor anderen!
Die twee kunnen perfect samengaan!
In eerste instantie is het zo dat we voor onze op 'eigenbelang' gerichte plannen bij anderen kunnen aankloppen. Die anderen hebben ook hun plannen, maar we kunnen besluiten in wederzijds voordeel elkaar te helpen. 'Zelfzuchtig' gedrag waar nochtans niemand slechter van wordt!
En soms hebben we zelfs het geluk dat onze plannen samenvallen, en dan werken we aan een gezamenlijk project!
Iets wat samenwerking me geleerd heeft, is dat het heel menselijk is dat we beginnen geven om onze medemensen. We wensen hen goed en hun doelen worden ook een beetje onze doelen.
Toch zou ik nooit zeggen dat dit onzelfzuchtig is. Hun welzijn is effectief één van mijn doelen. Ik wil dat het goed met hen gaat.
Die wens komt volledig uit mezelf: als ze gefnuikt wordt zal ik me slecht voelen, terwijl ik me goed zal voelen wanneer er aan voldaan is. Mijn wens en dus mijn belang.
Aangezien ik de belangen van anderen deels als de mijne ervaar, beschouw ik voor hen zorgen als handelen uit eigenbelang.
Dit kan ook niet anders. Hoe zou je nu kunnen handelen naar iets waar je op geen enkele manier achter staat, of waar je op geen enkele manier toe bewogen wordt?
Een laatste, doorslaggevende, opmerking is dat je wel in zekere mate voor jezelf moet zorgen en aan jezelf moet denken, wil je iets voor anderen kunnen betekenen. Je moet zorgen dat je zelf voldoende stevig staat, voor je steun kan geven aan iemand anders.
Ik zou zeggen: als je steun wil geven, geef dan die die je zelf kan dragen, anders maak je de situatie alleen erger.
Het lijkt mij dat dat 'vieze' ettiket eigenlijk bedoeld is voor twee speciale gevallen van handelen uit eigenbelang.
De eerste is daar waar anderen geschaad worden omdat hun belangen niet in rekening worden genomen, daar waar anderen als wegwerpartikelen worden gezien, als instrumenten voor de verwezenlijking van de eigen plannen. (Een beetje zoals veel bedrijven hun werknemers zien!)
Een tweede is waar anderen opzettelijk geschaad worden, waar iemand plezier haalt uit het anderen misérie, tegenslag of zelfs pijn bezorgen.
